De overeenkomsten en verschillen van Nederlanders en Belgen

Inzichten vanuit nieuw ‘Hartslag’-onderzoek Panel Inzicht en DPG Media 

Of het nu gaat om persoonlijke eigenschappen, interesses, activiteiten of mediagedrag, Belgen en Nederlanders lijken enorm op elkaar. Toch bestaan er over en weer veel vooroordelen en is er weinig enthousiasme om Vlaanderen en Nederland samen te voegen tot één land. Dat blijkt uit onderzoek* door Panel Inzicht in opdracht van DPG Media onder 500 Vlamingen en 500 Nederlanders. 

In hoeverre verschillen Belgen (Vlamingen) en Nederlanders van elkaar qua gedrag en opvattingen van elkaar? Aan de hand van een representatieve steekproef en een behoorlijk uitgebreide en gevarieerde vragenlijst kunnen we dat nu inzichtelijk maken, waarbij het overkoepelende antwoord lijkt te zijn dat de overeenkomsten overheersen - op de meeste onderwerpen zijn de afwijkingen niet significant. 

Een aantal bevindingen over waar het juist niet gelijk opgaat is wel interessant om te vermelden:

• Als we kijken naar de muziekgenres waarnaar men graag luistert, lijken Belgen een wat meer uitgesproken voorkeur te hebben
• We zien dat relatief veel Belgen melkvervangers zoals haver-, soja- of amandelmelk kiezen (30%), meer dan de 18% in Nederland waar de ‘havermelk-elite’ haar naam aan ontleent.
• Belgen maken in mindere mate dan Nederlanders gebruik van ‘smart home’ applicaties als een 'slimme' thermostaat of deurbel (23% vs. 33%) en het thuisbezorgen van boodschappen (16% vs. 26%). 
• Meer Belgen dan Nederlanders willen continu blijven leren (67% vs. 59%), voelen veel druk om te presteren (40% vs. 33%) en maken zich zorgen over hun financiële situatie (47% vs. 40%). Maar ze zeggen ook vaker graag te dansen (41% vs. 32%), dus voor afleiding wordt gezorgd.
• Belgen bestempelen veelvuldiger 'op café gaan' als onmisbaar (54% vs. 36%). 
• Meer Belgen dan Nederlanders winkelen graag (58% vs. 46%). En anders dan waarschijnlijk verwacht, verkiezen meer Vlamingen dan Nederlanders de laagste prijs (44% vs. 34%) boven betalen voor de beste kwaliteit (32% vs. 37%). 
• Qua persoonlijke eigenschappen scoren Nederlanders zichzelf hoger op 'aantrekkelijk' (44% vs. 54%), 'sportief' (43% vs. 52%) en 'stoer' (32% vs. 48%), maar dat geldt ook voor 'eigenwijs' (51% vs. 67%), 'individualistisch' (43% vs. 54%) en 'arrogant' (12% vs. 18%). Eigenlijk zien we alleen een uitschieter de andere kant op bij 'materialistisch' (51% vs. 44%). 
• Omdat Nederlanders bepaalde vooroordelen over Belgen hebben, net zoals Belgen over Nederlanders, hebben we open gevraagd met welke eigenschappen zij de inwoners van het buurland in het algemeen zouden omschrijven. Met name voor wat betreft Nederlanders is dat beeld niet alleen maar positief. 

Er zijn dus wel degelijk verschillen, maar over het algemeen lijken Vlamingen en Nederlanders behoorlijk op elkaar. Voor de meeste eigenschappen (sociaal, zorgzaam, vriendelijk, behulpzaam, eerlijk, betrouwbaar, rustig, enz.), interesses (in nieuws, eten/koken, reizen/vakantie, woninginrichting, kleding/mode, duurzaamheid, enz.), belangrijke onderwerpen (familie, vrienden, lekker eten/dineren, hobby's, muziek luisteren, vakantie/reizen, enz.) en opvattingen zitten ze op min of meer hetzelfde niveau. 

Dat betekent echter niet dat zij vinden dat Nederland en Vlaanderen samen één land zouden moeten vormen: slechts 26% van de Vlamingen en 28% van de Nederlanders is het hier (helemaal of enigszins) mee eens, respectievelijk 54% en 55% is het hier juist (helemaal of enigszins) niet mee eens; de rest staat er neutraal in of weet het niet. In beide landen zegt 77% zich thuis te voelen in de eigen woonplaats, bij 60-plussers is dat respectievelijk 88% en 86%. Kortom, de verbondenheid met de eigen regio (en met de eigen cultuur) lijkt iets om te koesteren. En dat Nederlanders de grens over moeten voor restaurants en bier van een hoger niveau en Belgen deze kant opkomen voor betere wegen en meer openheid - respondenten zien het op die manier - heeft ook zo z’n charmes.

*Onderzoeksverantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd door Panel Inzicht onder 500 Vlaamse en 500 Nederlandse mannen en vrouwen in de leeftijd 20 t/m 79 jaar, representatief op geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. Op dergelijke variabelen is ook een nadere uitsplitsing mogelijk. Het veldwerk heeft plaatsgevonden in november 2023. De vragen zijn grotendeels eerder gesteld in het onderzoek naar ‘De hartslag van Nederland’ van eind 2022, wat een vergelijking in de tijd mogelijk maakt. Dit jaar zal het onderzoek in Nederland opnieuw herhaald worden.